Kalça Kireçlenmesi

Kalça eklemindeki kıkırdak dokunun aşınmasıdır. Kalça kireçlenmesi ağrıya ve hareket kısıtlılığına yol açar. Genellikle yaşla birlikte gelişir. Yürüme, merdiven çıkma zorlaşır. Eklemler sertleşir. Sabah tutukluğu görülebilir. İleri vakalarda dinlenme halinde bile ağrı olur. Röntgenle tanı konur. Fizik tedavi ve ilaçlar önerilir. Gerekirse protez ameliyatı yapılır.

Kalça Kireçlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Genellikle kasık bölgesinde ağrı hissedilir. Ağrı ilk başlarda yalnızca uzun yürüyüşler veya merdiven çıkma gibi aktiviteler sonrası görülürken zamanla dinlenme anında bile rahatsızlık verebilir. Kişi bacağını yana açarken, öne doğru eğilirken ya da bağdaş kurarken zorlanır. Özellikle sabahları uyanıldığında veya uzun süre oturulduktan sonra ayağa kalkarken sertlik hissi olur. Ağrıya bağlı olarak hasta farkında olmadan yürüyüş şeklini değiştirir. Bu da zamanla topallamaya ya da kalçayı koruyarak yavaş ve dikkatli yürümeye neden olabilir. Kalça eklemi zorlandığında ağrı artar. Bu nedenle hasta özellikle alçak sandalyeye otururken veya kalkarken destek almak zorunda kalabilir.

Ağrı sadece kalça çevresinde değil, uyluk ve diz bölgesine kadar yayılabilir. Bu durum bazen diz ağrısı sanılarak yanlış teşhis konmasına yol açabilir. Eklem yüzeyindeki bozulma nedeniyle hareket sırasında tıkırtı, takılma ya da sürtünme sesi hissedilebilir. Bu durum zamanla artan rahatsızlığa neden olur. Kişi ağrı ve hareket kısıtlılığı nedeniyle yürüyüş yapmayı, alışverişe çıkmayı ya da araç kullanmayı zorlaştırabilir. Bu da yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Başlangıçta ağrı aktiviteyle ortaya çıkar. Dinlenince geçerken, ileri dönemlerde gece uykusunu bölecek düzeyde ağrı olabilir. Bu belirtiler kalça kireçlenmesi derecesine göre hafif ya da şiddetli olabilir. Belirtiler varsa, erken tanı için ortopedi uzmanına başvurmak önemlidir.

Kalça Kireçlenmesi Neden Olur?

Yaşlanmayla birlikte eklemleri saran kıkırdaklar doğal olarak yıpranır. Kalça eklemi de sürekli yük taşıdığı için yaş ilerledikçe bu bölgede kireçlenme riski artar. Aile bireylerinde kalça kireçlenmesi olan kişilerde bu hastalığa yakalanma riski daha fazladır. Genetik yapı, eklem ve kıkırdak sağlığını etkileyerek erken yaşta kireçlenmeye neden olabilir. Fazla kilolar kalça eklemi üzerine daha fazla yük binmesine sebep olur. Bu da zamanla eklemin zorlanmasına ve kıkırdağın yıpranarak kireçlenmeye yol açmasına neden olabilir. Doğuştan ya da gelişimsel olarak kalça ekleminde oluşan şekil bozuklukları ekleme fazla baskı yaparak kireçlenmeye zemin hazırlar. Kalçaya alınan darbeler, düşmeler ya da kazalar sonucu gelişen travmalar, eklemde dengesizlik oluşturarak zamanla kireçlenmeye neden olabilir.

Romatoid artrit gibi iltihaplı eklem hastalıkları kıkırdağın yapısını bozarak kireçlenmenin erken yaşta başlamasına sebep olur. Sürekli ağır kaldırmak zorunda kalan bireylerde ya da uzun süre ayakta kalınan mesleklerde kalça eklemi aşırı zorlandığı için kıkırdak daha çabuk yıpranabilir. Menopoz döneminde östrojen hormonunun azalması kemik ve eklem sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu da kalça ekleminde kireçlenmeye neden olabilir. Beslenme yetersizliği vücudun kıkırdak yapısını koruyacak vitamin ve mineralleri almasını engeller. Ayrıca hareketsizlik de eklemlerin sağlığını olumsuz etkileyerek kalça kireçlenmesi yaşanmasına yol açabilir.

Kalça Kireçlenmesi Teşhisi Nasıl Koyulur?

Doktor, hastanın yaşadığı şikayetleri dinleyerek başlar. Özellikle kalçada ağrı, hareket kısıtlılığı, sabah tutukluğu gibi belirtiler sorgulanır. Ağrının ne zaman başladığı, hangi durumlarda arttığı veya azaldığı öğrenilir. Ayrıca hastanın mesleği, yaşam tarzı, geçirilmiş travmalar veya kalça ameliyatları da değerlendirilir. Kalça eklemi elle muayene edilir. Doktor, hastadan bazı hareketleri yapmasını ister. Yürüme şekli, ayakta duruşu ve bacak uzunluğu incelenir. Kalça ekleminde ağrıya neden olan hareketler, kas gücü ve hareket açıklığı değerlendirilir. Özellikle kalça hareketlerinde ağrı veya kısıtlılık varsa bu bulgular tanıya yardımcı olur. Kalça kireçlenmesi tanısında en sık kullanılan görüntüleme yöntemi röntgendir. Röntgen, eklem boşluğunun daralması, kemik çıkıntıları (osteofit), kemik sertleşmesi gibi kireçlenmeye özgü bulguları gösterir. Bu sayede kireçlenmenin derecesi de belirlenebilir.

Röntgende erken evre bulgular yeterli değilse veya kıkırdak yapılar daha detaylı incelenmek istenirse MR çekilir. MR, kıkırdak, kemik iliği, kas ve bağ dokularını daha net gösterir. Özellikle genç hastalarda veya erken tanı şüphesinde tercih edilir. Bazı durumlarda BT, kalça eklemini üç boyutlu olarak görüntülemek için kullanılabilir. Ultrason ise çevre yumuşak dokuların değerlendirilmesinde yardımcı olabilir. Bu yöntemler genellikle ek bir değerlendirme aracı olarak kullanılır. Kireçlenme genellikle mekanik bir sorun olsa da, romatizmal hastalıklarla karışabileceği için bazı kan testleri istenebilir. Romatoid artrit, enfeksiyon veya başka bir iltihaplı hastalık şüphesi varsa, kan değerleri değerlendirilir. Teşhisin netleştirilmesi, doğru tedavinin planlanması açısından büyük önem taşır.

Kalça Kireçlenmesi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Ağrı ve iltihabı azaltmak için çeşitli ilaçlar kullanılır. Genellikle non-steroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ) tercih edilir. Parasetamol gibi ağrı kesiciler de başlangıç aşamasında etkilidir. İleri vakalarda doktor kontrolünde kortizon enjeksiyonları uygulanabilir. Kasları güçlendirmek ve eklemin yükünü azaltmak amacıyla fizik tedavi uzmanları tarafından yönlendirilen egzersizler önerilir. Özellikle kalça çevresindeki kasları güçlendiren egzersizler, ağrıyı azaltarak hareket kabiliyetini artırabilir.

Aşırı kilo, kalça eklemine binen yükü artırır. Bu nedenle ideal kiloya ulaşmak ve onu korumak, kireçlenme semptomlarını hafifletmede oldukça etkilidir. Diyetisyen eşliğinde sağlıklı bir beslenme programı önerilir. Baston, yürüteç ya da ortopedik tabanlık gibi destekleyici cihazlar, yürürken ekleme binen yükü azaltarak hem ağrıyı azaltır hem de dengeyi artırır. Bu cihazlar, özellikle ileri düzey hastalarda yaşam kalitesini iyileştirir.

Kalça eklemine hyaluronik asit veya PRP (platelet rich plasma) gibi maddelerin enjeksiyonu yapılabilir. Bu yöntem, kıkırdak yüzeyin kayganlığını artırarak hareketi kolaylaştırır ve ağrıyı azaltabilir. Akupunktur, manuel terapi veya hacamat gibi bazı tamamlayıcı yöntemler, destekleyici olarak kullanılabilir. Ancak bu tür yöntemler mutlaka doktor onayı ile ve uzman kişiler tarafından uygulanmalıdır. İlaç ve fizik tedaviye rağmen semptomlar düzelmezse, cerrahi seçenekler gündeme gelir. En sık uygulanan yöntem kalça protez ameliyatıdır. Bu işlemde hasar görmüş kalça eklemi, yapay bir eklemle değiştirilir. Cerrahi, ileri derece kireçlenme vakalarında oldukça başarılı sonuçlar verir. Kalça kireçlenmesi tedavi yöntemlerinden hangisinin sizin için uygun olduğuna ortopedi uzmanı karar vermelidir. Hastalığın evresi, yaş, genel sağlık durumu ve yaşam tarzı, tedavi seçimini etkileyen faktörlerdir.