Piriformis Sendromu

Kalça bölgesindeki piriformis kasının siyatik sinire baskı yapmasıyla oluşur. Piriformis sendromu, kalçada ve bacağa yayılan ağrıya neden olur. Genellikle uzun süre oturma veya yanlış egzersiz sonrası gelişir. Belirtileri siyatik ağrısına benzer. Tanı fizik muayene ve görüntüleme ile konur. Tedavi dinlenme, egzersiz ve fizik tedaviyle yapılır.

Piriformis Sendromu Belirtileri Nelerdir?

En belirgin belirtisi kalçanın derinliklerinde hissedilen ağrıdır. Bu ağrı genellikle tek taraflıdır ve bazen zonklayıcı bir karaktere sahip olabilir. Oturmakla artar, yürüyüşle ya da uzanmakla hafifleyebilir. Piriformis kası siyatik sinire baskı yaptığı için sinir boyunca yani kalçadan dize ve ayak bileğine kadar uyuşma ya da karıncalanma hissi oluşabilir. Bu durum bazen hastalar tarafından “bacağıma elektrik çarpıyor gibi” şeklinde tarif edilir. Belden başlayıp bacağa yayılan ağrı siyatik hastalığını düşündürse de bel fıtığından farklı olarak bu ağrı genellikle belden değil, doğrudan kalçadan başlar. Sendromda da siyatik siniri etkilendiği için benzer ağrılar görülebilir.

Uzun süre oturmak, özellikle sert zeminlerde oturmak ağrıyı tetikler. Bu yüzden hastalar bir süre sonra sık sık pozisyon değiştirme ya da ayakta durma ihtiyacı hisseder. Araba kullanmak ya da masa başı çalışmak bu durumu daha da zorlaştırabilir. Piriformis kası kalça ve bacak hareketlerine yardımcı olur. Bu nedenle bu kasın sorunlu olması merdiven çıkarken, koşarken ya da yokuşta yürürken kalçada ya da bacakta ağrıyı artırabilir. Bazen bacağın zorlanması hissedilir. Kalçanın dış üst bölgesine elle bastırıldığında hassasiyet hissedilir. Bu bölgeye yapılan masaj ya da basınçla ağrı şiddetlenebilir veya yayılabilir. Bu, piriformis kasının spazmda olduğuna işaret eder. Nadiren de olsa siyatik sinirin uzun süreli baskıya maruz kalması durumunda bacakta güç kaybı yaşanır. Hasta bacağını eskisi gibi rahat kullanamayabilir veya dengesini korumakta zorlanabilir.

Piriformis Sendromu Neden Olur?

Piriformis kası, uzun süreli veya yoğun fiziksel aktiviteler sonucu zorlanabilir. Özellikle koşma, bisiklet sürme, merdiven çıkma gibi kalça kaslarını sürekli çalıştıran hareketler kasın sertleşmesine ve şişmesine neden olabilir. Bu durum da siyatik sinire baskı yaparak piriformis sendromu yaşanmsına yol açabilir. Kalça ve bel çevresindeki kasların yeterince güçlü olmaması veya kaslar arasında dengesizlik olması, piriformis kasının aşırı yük taşımasına neden olabilir. Bu da kasın gereğinden fazla çalışmasına ve zamanla siniri sıkıştırmasına neden olur. Uzun süre kötü pozisyonda oturmak ya da ergonomik olmayan bir şekilde masa başında çalışmak piriformis kasını zorlar. Özellikle bacak bacak üstüne atma alışkanlığı da sinire baskı yaparak sendromu tetikler.

Kalçaya veya kuyruk sokumuna alınan darbeler, kas liflerinde travmaya neden olabilir. Bu durum kasın spazm yapmasına ve siniri sıkıştırmasına yol açabilir. Spor kazaları, trafik kazaları veya sert bir zemine düşmek bu tür travmalara örnektir. Bazı durumlarda bel fıtığı gibi omurga hastalıkları, siyatik siniri hassas hale getirir. Bu da piriformis kasının en küçük baskısında bile siniri etkileyip şikâyetlerin ortaya çıkmasına neden olabilir. Gün boyunca çok az hareket etmek, masa başında uzun süre oturmak veya hareketsiz bir yaşam tarzı kasların zayıflamasına yol açar. Bu durum da piriformis kasının gerilmesine ve sinire baskı yapmasına neden olabilir. Bacak uzunluklarında eşitsizlik, kalça ve bel kaslarını farklı şekilde zorlar. Bu da piriformis kasının dengesiz çalışmasına ve siyatik siniri tahriş etmesine neden olabilir.

Piriformis Sendromu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Piriformis kasının aşırı kullanımı durumu daha da kötüleştirebilir. Bu nedenle, özellikle ağır egzersizlerden ve uzun süreli oturmaktan kaçınmak gerekir. Kasın dinlenmesi için istirahat önerilir. Ancak tamamen hareketsiz kalmak yerine hafif yürüyüşler yapılabilir. İltihap ve ağrıyı azaltmak için ilk günlerde soğuk kompres (buz torbası) uygulanabilir. Birkaç gün sonra kas gevşemesini sağlamak ve kan akışını artırmak için sıcak uygulamalar tercih edilir. Günde birkaç kez 15-20 dakikalık uygulamalar yeterlidir.

Piriformis kasını hedef alan özel esneme hareketleri ile kasın üzerindeki gerilim azaltılır. Bu egzersizler, siyatik sinir üzerindeki baskıyı hafifletmeye yardımcı olur. Ancak bu hareketler bir fizyoterapist gözetiminde öğrenilmeli ve düzenli olarak uygulanmalıdır. Fizyoterapistler tarafından uygulanan elektrik stimülasyonu, ultrason, masaj ve manuel terapi gibi yöntemlerle kas spazmları azaltılır. Ayrıca postür düzeltici ve denge geliştirici egzersizlerle ağrının tekrarlaması önlenebilir. Doktor tavsiyesiyle kullanılan nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar, ağrıyı ve inflamasyonu hafifletir. Kas gevşeticiler ise kas spazmını azaltarak rahatlama sağlar. İlaçlar mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

Piriformis kasına doğrudan yapılan kortikosteroid veya anestezik enjeksiyonlar, kasın gevşemesine ve sinir üzerindeki baskının azalmasına yardımcı olur. Bu tedavi yöntemi, fizik tedaviye rağmen geçmeyen şiddetli ağrılarda tercih edilir. Kuru iğneleme yöntemi, kas içine batırılan özel iğneler ile kas spazmının çözülmesini hedefler. Akupunktur da sinir sistemini uyararak ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Bu yöntemler alanında uzman kişiler tarafından uygulanmalıdır. Tüm konservatif (ameliyatsız) tedavilere rağmen ağrı geçmezse ve hastanın yaşam kalitesi ciddi şekilde etkilenirse cerrahi seçenekler gündeme gelebilir. Cerrahi işlemle piriformis kası gevşetilir veya sinir üzerindeki baskı kaldırılır. Ancak bu, son çare olarak düşünülmelidir. Tedavi süreci kişiye özel olmalı ve bir ortopedi, fizik tedavi ya da nöroloji uzmanı tarafından yönlendirilmelidir. Uygun tedaviyle çoğu hasta birkaç hafta içinde belirgin şekilde rahatlama yaşar.